SPSS 15.0 Kullanma Kılavuzu

Tek Örneklem t-Testi

İçindekiler

Tek Örneklem t-Testi

Tek Örneklem t-Testinde, aynı örneklemin ölçülen ortalaması ile tahmin edilen ya da bilinen ortalaması karşılaştırılır. Biraz karışık mı? Aslında değil.

Şimdi Ziraat Bankası gibi 24.000 kişinin çalıştığı büyük bir kuruluşta anket çalışması yapmak istediğinizi düşünün. Herkese anket uygulamanız maliyetli olacaktır. Bunun için kaçınılmaz olarak örnekleme yaptınız ve rastgele 400 kişi seçtiniz. Ancak içinize bir kurt düştü ve bu seçtiğiniz örneklemin ana kütlenin özelliklerini yansıtıp yansıtmadığını test etmek istiyorsunuz. İşte Tek Örneklem t-Testi burada yardımınıza yetişiyor.

Bunun yanında bir konuya ilişkin tahminlerinizin doğru olup olmadığını da Tek Örneklem t-Testini kullanarak test edebilirsiniz. Örneğin bir şehirdeki insanların yaş ortalamasının 40 olarak tahmin ediyorsunuz. Daha sonra rastgele 100 kişi seçtiniz ve bunların yaş ortalamasını hesapladınız. Fakat örnekleminizin ortalaması 42 çıktı. Tahmininiz hatalı mıydı? Tek Örneklem t-Testini kullanmadan böyle bir sonuca gidemezsiniz. Çünkü hata örneklemden de kaynaklanabilir. Diğer bir ifade ile başka bir 100’lük grup seçseniz bu grubun yaş ortalaması 38 çıkabilir. En sağlamı herkesi hesaplamaya dahi ederek bu tartışmayı bitirmek gibi gözüküyor. Ancak buna ne zaman ne kaynak yetmez. Ayrıca pratikte herkese de ulaşamazsınız. İşte bu yüzden istatistik hesaplamaları yapıyoruz.

Tek Örneklem t-Testi size yaptığınız tahminin belirli bir anlamlılık düzeyinde doğru olup olmadığı gösterir. “Anlamlılık düzeyi” diyoruz çünkü ana kitledeki tüm bireyler hesaba katılmadığından ulaşılan sonuçta yanılma ihtimali her zaman olacaktır. Bu yanılma olasılığı; “0,05” anlamlılık düzeyi için % 5, “0,01” anlamlılık düzeyi içinse % 1 düzeyindedir. Ama ben sıfır hata isterim diyorsanız oturup herkesi hesaba katmanız gerekir.

Burada dikkat çekmek istediğimiz nokta hangi istatistik yöntemi ve hangi programı kullanırsanız kullanın eğer işin içinde “istatistik” geçiyorsa her zaman bir yanılma payı olacağının unutulmaması gerektiğidir.

Şimdi Tek Örneklem t-Testinin nasıl uygulandığını bir örnek üzerinde inceleyelim.

Örnek: Rock’n Coke konserine 2007 yılında katılan kişilerin yaş ortalamalarının 34,2 olduğu bilinmektedir. Katılımcılar arasında bulunan 104 kişilik Çılgınlar Grubunun yaş ortalaması açısından ana kitlenin (tüm katılımcılar) özelliklerini gösterip göstermediğini bulunuz.

Bu örnek için H0 ve H1 hipotezleri? ise şu şekilde formüle edilebilir.

dipnot: ? Hipotezin kelime anlamı “sav, iddiadır”. Dikkat ederseniz burada grubun yaş ortalamasının 34 olduğu iddiasında bulunuyoruz. Ancak bu iddiayı test edebilmemiz için bunu H0 ve H1 olmak üzere iki farklı şekilde ifade etmemiz gerek. H0 hipotezleri her zaman gruplar arası farksızlığı öngörür. H1 hipotezi ise gruplar arası fark olduğu iddiasına dayanır. İncelenen konu ya da analiz yöntemi ne olursa olsun bu durum değişmez. Yapılan tüm analizlerde H0 hipotezi test edilir. Eğer H0 hipotezi reddedilirse H1 hipotezinin doğruluğu kabul edilir.

Tek Örneklem t-Testi için öncelikle aşağıdaki mönüleri kullanın:

ANALYZE » COMPARE MEANS » ONE SAMPLE T TEST

Karşınıza yukarıdaki One-Sample T Test iletişim penceresi gelecektir. Bu pencereden inceleyeceğiniz değişkeni (Örnekte, Yaş) Test Variable(s) kutucuğunun içine aradaki oku kullanarak gönderin. Aşağıdaki Test Value satırına ise örneklemi test edeceğiniz değeri girin (Örnekte, 34). Daha sonra anlamlılık düzeyini belirlemek üzere Options tuşuna tıklayın. Karşınıza aşağıdaki iletişim kutusu çıkacaktır.

SPSS varsayılan olarak p < 0,05 anlamlılık düzeyinde çalışmaktadır. Anlamlılık düzeyini p < 0,01’e yükselterek daha güvenilir sonuçlar elde etmek için bu bölüme % 99 değeri girebilirsiniz. Ancak bu durumda p < 0,05 anlamlılık düzeyinde anlamlı çıkan bazı ilişkiler, p < 0,01 anlamlılık düzeyinde anlamlı çıkmayacaktır. Bu yüzden pek çok durum için p < 0,05 anlamlılık düzeyi yeterli olarak kabul edilir.

Şimdi sırasıyla Continue ve OK yuşlarını tıklayın. Karşınıza aşağıdaki tablolar gelecektir.

One Sample Statistics tablosunda 104 kişilik grubumuzun yaş ortalamasının 33,19 olduğu görülmektedir. Bu ortalama kuşkusuz tahminimiz olan 34′,2 den farklıdır. Ancak aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirlemek için One Sample Test tablosundaki Sig. (2-tailed) değerini incelmemiz gerekecektir. Bu değerin 0,05’den küçük olduğu durumlarda H0 hipotezi reddedilirken, 0,05’den büyük olduğu durumlarda H0 hipotezi reddedilemez. Örneğimizde p = 0,099 değeri 0,05’den büyük olduğu için H0 hipotezi reddedilememiş ve analiz sonrasında bulunan 33,19 değeri ile 34,2 değeri arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı, Rock’n Coke konserine katılan 100 kişilik Çılgınlar Grubu’nun yaş ortalaması açısından ana kitleden farklılık göstermediği sonucuna varılmıştır.

You may also like...

Bir yanıt yazın